دو ويژگي سفر پاپ به عراق

سفر پاپ فرانسيس به عراق، با هدف حمايت از مسيحيان عراقي انجام شده است. در كنار همه رنج‌هايي كه مردم عراق در طول سال‌هاي جنگ، اشغال و تروريسم كشيده‌اند، ظلم‌هاي بزرگي هم بر جمعيت مسيحيان عراقي در طول دو دهه گذشته رفته است. در بغداد در روزهاي نخست سقوط صدام، هجومي از سوي القاعده به كليساي سيده نجات در بغداد انجام شد، حمله‌اي كه عناصر تروريستي گروه القاعده با گروگانگيري نمازگزاران اين كليسا، خواستار آزادي تعدادي از رهبران‌شان در عراق و مصر شدند و به شكل خونيني با كشته شدن نزديك به 60 نفر كه عمده آنها از مسيحيان بودند، پايان گرفت. اين حملات و كشتارها در دوران سلطه داعش با شدت بيشتري ادامه يافت و تعداد زيادي از مسيحيان در حملات تروريستي در موصل و سنجار و جاهاي ديگر عراق جان خود را از دست دادند. به خاطر داعش خيلي از مسيحيان عراقي مجبور به مهاجرت به كشورهاي ديگر شدند و امروز برآورد مي‌شود كه جمعيت مسيحيان عراقي كمتر از يك‌چهارم زماني باشد كه صدام بر اثر حمله امريكا و بريتانيا سقوط كرد. مسيحيان خودشان معتقد هستند كه به لحاظ تاريخي، نخستين ساكنان سرزمين عراق، كساني هستند كه بعدا به مذهب مسيحيت گرويدند و آشوريان در موصل، از قديمي‌ترين اقوام عراقي محسوب مي‌شوند. موضوع حمايت از مسيحيان عراقي، موضوعي تازه نيست. سال 1999 در دوران صدام، از سوي دولت او تلاش زيادي شد تا پاپ ژان پل دوم به عراق سفر كند. اما علي‌رغم اصرار بغداد و تلاش صدام در شرايطي كه به‌ شدت تحت فشار بين‌المللي و بحران‌هاي داخلي قرار داشت، پاپ وقت به عراق سفر نكرد. صدام اميدوار بود تا با استفاده از موقعيت سفر رهبر كاتوليك‌هاي جهان به عراق، وجهه سياسي خود را بازسازي كند و در عين حال راهي براي كاهش فشارهاي بين‌المللي و تحريم‌هاي كمرشكني كه در آن دوران عليه عراق وضع شده ‌بود پيدا كند. سفر پاپ به عراق، دو ويژگي بسيار مهم داشت؛ ويژگي نخست نمايش امنيت و ثبات در عراق بود و ويژگي دوم ديدار بي‌سابقه پاپ با آيت‌الله سيدعلي سيستاني. در مورد ويژگي نخست مي‌توان گفت كه اين سفر به معناي يك گام عملي براي حمايت از روند سياسي در عراق محسوب مي‌شود. به ويژه نبايد فراموش كنيم كه سال 1999 پاپ به عراق سفر نكرد، اما اكنون بعد از گذشت 22 سال، با تحولاتي كه ايجاد شده است، فرصت براي سفر پاپ فراهم شد. انجام اين سفر به معناي نوعي پشتيباني جدي از روند تحولات سياسي عراق بعد از صدام است. عراق از سقوط صدام، اشغال خارجي، بحران‌هاي داخلي و ظهور داعش، حالا بعد از دو دهه، ميزاني از آرامش و ثبات و امنيت پيدا كرده است كه مي‌تواند از يكي از بزرگ‌ترين رهبران مذهبي جهان در خاك خود ميزباني كند.  اين نكته را هم نبايد فراموش كنيم كه يكي از مهم‌ترين پايه‌هاي شكست داعش در عراق، برعهده حشدالشعبي و گروه‌هاي مقاومت عراقي بود و اين نكته نيز از ديد پاپ پنهان نماند، همان‌گونه كه رسانه‌ها خبر دادند، پاپ فرانسيس به محض ورود به فرودگاه بغداد در ديدار با هيات استقبال‌كنندگان، هديه ويژه‌اي به ريان كلداني، مسوول بسيج مسيحيان حشدالشعبي داد. تسبيحي كه پاپ شخصا به ريان كلداني هديه داد، يك هديه ويژه بود كه به ديگر افراد حاضر در هيات استقبال‌كننده داده ‌نشد. ريان كلداني، از فرماندهان ارشد حشدالشعبي بود كه روابط بسيار نزديك و صميمانه‌اي با شهيدان حاج قاسم سليماني و ابومهدي مهندس (خداوند رحمت‌شان كند) داشت. اين هديه، نشانه‌اي از آگاهي رهبر مسيحيان، از زحمات حشدالشعبي در حمايت از حق حيات مسيحيان و مبارزه با تروريسم افراطي‌گري بود.ويژگي دوم سفر، ديدار بي‌سابقه آيت‌الله سيستاني با پاپ فرانسيس بود. اين نخستين‌بار است كه رهبر كاتوليك‌هاي جهان با يكي از مراجع ارشد شيعه ديدار مي‌كند. من تصور مي‌كنم خيلي مهم است كه رهبر كاتوليك‌هاي جهان به نجف مي‌رود و در محيطي ساده و مردمي و در خانه‌اي فاقد تشريفات رسمي، به محضر يك مرجع ارشد شيعه مي‌رسد. اين رويداد براي تشيع و مرجعيت شيعه بسيار مهم بود. ضمن اينكه در خلال مطالبي كه از گفت‌وگوهاي اين دو رهبر ارشد مذهبي منتشر شده است مسائلي مانند تحريم‌ها عليه شهروندان عادي و مساله فلسطين، موضوع‌هاي مهمي بودند كه مساله بسياري از مردم منطقه هستند. من تصور مي‌كنم مسائلي كه در اين نشست ميان دو رهبر ارشد مذهبي مطرح شد براي مردم جهان عرب و عراق بسيار مهم بود. به تصور من اين يكي از مهم‌ترين ديدارهاي بين مذهبي دهه‌هاي گذشته است كه نه تنها براي شيعيان و مردم عراق، بلكه براي همه مسلمانان جهان از اهميت ويژه‌اي برخوردار است.